Oratie: belastinghervorming Commissie Van Dijkhuizen kan ingrijpender

De Commissie Van Dijkhuizen zet in haar in juni 2013 verschenen rapport ‘Naar een activerender belastingstelsel’ belangrijke eerste stappen tot hervorming van de inkomstenbelasting, maar gaat niet ver genoeg. Op tal van onderwerpen – belastingheffing van ondernemers en directeuren-aandeelhouders, het eigenwoningregime, fiscale aftrekposten – kunnen en moeten meer verbeteringen worden aangebracht dan de Commissie adviseert.
Dat stelt prof. dr. mr. Edwin Heithuis, hoogleraar fiscaal recht aan de faculteit Rechtswetenschappen van de Open Universiteit, in zijn oratie ‘OverBelastingen 2.0’. Heithuis houdt zijn inaugurele rede op vrijdag 30 augustus 2013 om 16.00 uur bij de Open Universiteit in Heerlen.
Hoogleraar Heithuis is positief-kritisch over het rapport van de Commissie Van Dijkhuizen. De Commissie zet belangrijke eerste stappen tot hervorming van de inkomstenbelasting, maar gaat naar zijn oordeel niet ver genoeg.
Voor ondernemers en directeuren-aandeelhouders maakt de Commissie het belastingsysteem neutraler, zodat het niet uitmaakt of de onderneming in een bv wordt gedreven of niet. Dit kan volgens Heithuis nog sterk worden verbeterd, met name door de gebruikelijkloonregeling voor directeuren-aandeelhouders te versoepelen in plaats van deze verder aan te scherpen, zoals de Commissie voorstelt.
Wat de eigenwoningregeling betreft dient scherper te worden ingezet op verdere beperking van de hypotheekrenteaftrek, met name ook voor bestaande gevallen. Afschaffing van de overdrachtsbelasting die een rem vormt op woningmobiliteit, is een goede zaak. Heithuis meent ook dat de oudedagsvoorzieningen, zoals de fiscale oudedagsreserve voor ondernemers en het pensioen in eigen beheer voor directeuren-aandeelhouders, scherper tegen het licht hadden moeten worden gehouden. Deze zouden volgens Heithuis zelfs beter kunnen vervallen. En in het woud van fiscale aftrekposten kan ingrijpender worden gesnoeid dan de Commissie nu voorstelt, bijvoorbeeld door de giftenaftrek af te schaffen.
Er is een ongeschreven regel dat het belastingstelsel eens in de tien jaar grondig moet worden herzien. De inkomstenbelasting is ruim dertien jaar oud en is dus aan een herziening toe. Daartoe heeft de staatssecretaris van Financiën in 2012 de Commissie inkomstenbelasting en toeslagen, ofwel de Commissie Van Dijkhuizen, ingesteld. De Commissie doet in haar rapport tal van voorstellen tot wijziging van de inkomstenbelasting. Gekeken is naar vereenvoudiging van de belastingen, welke belastingen beter kunnen worden afgeschaft en of nieuwe belastingen moeten worden geïntroduceerd. Maar ook of het toeslagensysteem, waar jaarlijks vele miljoenen in omgaan en dat nogal fraudegevoelig is, niet eenvoudiger kan.